بیمه باربری چیست؟

بیمه باربری نوعی قرارداد بین شرکت حمل‌ونقل و فرستنده کالا است.
درواقع شرکت حمل و نقب موظف است تا در قبال دریافت مبلغی به‌عنوان حق بیمه باربری از فرستنده، سلامت کالا را تا رسیدن به مقصد تضمین کند.

آنچه در این مقاله می خوانید

اگر در جریان جابه‌جایی کالا از مبدأ به مقصد، کالای ارسالی دچار آسیب یا تلفات شود، طبق شرایط مندرج در بیمه باربری شرکت حمل بار موظف به پرداخت خسارت به فرستنده می‌باشد.
علاوه‌ بران‌ در بعضی‌ موارد زیان‌ وارده‌ به ‌اشخاص‌ ثالث‌ نیز از طریق‌ این‌ بیمه‌ جبران‌‌ می‌شود.

اصطلاحات عمومی بیمه باربری

اصطلاحات زیر صرف‌نظر از هر معنی و مفهوم دیگری كه ممكن است داشته باشند، در این شرایط عمومی با تعریف مقابل آن به‌کاررفته است:

‌بیمه‌گر: شركت ‌بیمه‌ای‌ است كه مشخصات آن در این ‌‌بیمه‌نامه نوشته‌شده است و درازای دریافت ‌حق ‌بیمه، متعهد به جبران خسارت‌های احتمالی طبق شرایط مندرج در ‌‌بیمه‌نامه‌ می‌باشد.

‌بیمه‌گذار: ‌بیمه‌گذار شخص حقیقی یا حقوقی مذکور در این ‌بیمه‌نامه است که بیمه را خریداری نموده و متعهد پرداخت حق بیمه آن‌ می‌باشد.

ذی‌نفع: شخصی است كه بنا به درخواست ‌‌بیمه‌گذار نام وی در این ‌‌بیمه‌نامه درج گردیده است و تمام یا بخشی از خسارت به وی پرداخت می‌شود.

حق ‌بیمه: مبلغی است كه در ‌‌بیمه‌نامه مشخص‌شده و ‌بیمه‌گذار موظف است آن را هنگام صدور ‌‌بیمه‌نامه یا به ترتیبی كه در ‌‌بیمه‌نامه مشخص می‌شود، به ‌‌بیمه‌گر پرداخت نماید.

موضوع بیمه : موضوع بیمه اموال مندرج در جدول مشخصات این ‌بیمه‌نامه‌ می‌باشد.

مدت اعتبار ‌بیمه‌نامه: مدت این ‌بیمه‌نامه بر اساس شرایط کلوز پیوست‌ می‌باشد، اما در مورد حمل غیر دریایی یا ترکیبی، یکی از شرایط زیر جایگزین کلوزهای C ،B ،A‌ می‌گردد:

در مورد حمل هوایی 30 روز پس از رسیدن هواپیمای حامل کالا به فرودگاه کشور مقصد.
در مورد حمل زمینی 60 روز پس از ورود کالا به مرز زمینی کشور مقصد.

مدت‌های ذکرشده، با درخواست ‌بیمه‌گذار و موافقت ‌بیمه‌گر و پرداخت حق بیمه اضافی قابل تمدید‌ می‌باشد.

فرانشیز: بخشی از هر خسارت است كه به عهده ‌‌بیمه‌گذار است و میزان آن در ‌‌بیمه‌نامه مشخص ‌می‌گردد.

بیمه باربری

اصطلاحات تخصصی بیمه باربری و حمل‌ونقل

زیان همگانی: یکی از اصول قانون دریانوردی است که بر پایه آن‌همه طرف‌‌های دخیل در یک سفر دریایی، در هرگونه خسارتی که با قربانی کردن داوطلبانه بخشی از کشتی یا کالاهای آن به‌منظور نجات از موارد اضطراری صورت گرفته، به‌تناسب سهیم‌ هستند.

بیمه اتکایی (Reinsurance): قرارداد واگذاری که به‌موجب آن شرکت بیمه بخشی از تعهدات ‌بیمه‌ای‌ مازاد بر ظرفیت مالی و فنی خود را، مجدداً نزد شرکت یا شرکت‌‌های بیمه دیگر (شرکت‌های بیمه اتکایی) بیمه می‌نمایند.

بارنامه: بارنامه اوراق بهاداری است که از طرف مؤسسه بیمه باربری و حمل‌ونقل صادر و مشخصات کالا، نام و آدرس گیرنده و فرستنده کالا، میزان کرایه حمل، مشخصات، تعداد و وزن کالا در آن قید‌ می‌گردد. بارنامه به‌منزله قرارداد حمل، رسید دریافت كالا و سند مالكیت آن است.

واقعی: یعنی وقتی کالا مثلاً در حادثه ‌آتش‌سوزی یا غرق شدن کلاً از بین برود.

فرضی: وقتی است که هزینه تعمیر و یا بازسازی کالا آن‌قدر باشد که از ارزش واقعی آن بیشتر شود. در این صورت ‌بیمه‌گر ترجیح می‌دهد غرامت آن را بپردازد.

ارزش مورد بیمه: درصورتی‌که بین ‌بیمه‌گذار و ‌بیمه‌گر توافق خاصی صورت نپذیرفته باشد، ارزش مورد بیمه شامل مجموع قیمت خرید کالا، هزینه حمل و عدم النفع‌ می‌باشد.

خسارت کلی: ضعیف‌ترین و ارزان‌ترین نوع بیمه باربری است که تقریباً منسوخ‌شده، در این نوع بیمه باربری از بین رفتن و تلف کلی محموله مورد بیمه در یک مرحله که در اثر غرق شناور ،سقوط هواپیما و یا آتش‌سوزی به وجود آید تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد و مدت اعتبار این نوع بیمه باربری پس از بارگیری در مرز ، فرودگاه یا بندر کشور مبدأ شروع و به‌محض رسیدن مورد بیمه به گمرک مرز، فرودگاه یا بندر کشور مقصد خاتمه می‌یابد .

بدیهی است به دلیل تعهدات پایین شرکت بیمه این نوع بیمه‌نامه حق بیمه پایین‌تری نسبت به سایر بیمه‌های باربری دارد لیکن ازآنجایی‌که برخی از مبادی ورودی و خروجی کشور از پذیرش این نوع بیمه‌نامه اجتناب می‌کنند بیمه‌گذاران می‌بایست با آگاهی کامل ازنظر تعهدات و مسائل اداری اقدام به خرید کنند.

عدم نفع: میزان عدم نفع این ‌بیمه‌نامه معادل 10% مجموع قیمت خرید کالا و هزینه حمل آن‌ می‌باشد، مگر آنکه صریحاً توافق دیگری شده باشد.

انواع بیمه باربری

بیمه حمل‌ونقل داخلی:

این مورد از انواع بیمه باربری بارهایی که مبدأ و مقصد آن‌ها داخل و به‌صورت زمینی (کامیون و راه‌آهن) و هوایی باشد را پوشش می‌دهد و خطرات مربوط به هر حمل‌ونقل را به‌صورت جداگانه تفکیک می‌کند و نحوه پرداخت هم به این صورت است که مبلغ خسارت را در طول پروسه‌ی بارگیری، حمل‌ونقل و تخلیه پرداخت می‌کند.

بیمه حمل‌ونقل بین‌المللی:

این مدل از انواع بیمه باربری از تجارت خارجی استفاده می‌شود و به همین علت باید قراردادهای صادرات و واردات کالا و اجناس را به‌خوبی رعایت کنید. این شرایط و قوانین به مقررات هر کشور بستگی دارد و شبیه بیمه‌نامه‌های داخلی است که شامل بیمه باربری ترانزیت، وارداتی و صادراتی است.

بیمه باربری ترانزیت:

این بیمه از انواع بیمه باربری خسارت‌هایی که کالا در طی فرآیند بسته‌بندی، بارگیری، حمل‌ونقل یا تخلیه بار در طول کل حرکت وارد می‌شود را پرداخت می‌کند. همچنین آسیب و خرابی اجناس در هنگام تصادف، انفجار، آتش‌سوزی‌های غیر عمد، سرقت و خسارت‌های مخرب را پوشش می‌دهد. بیمه باربری ترانزیت برای افرادی مفید است که مرتب اجناس و کالاها را در مسافت‌های طولانی حمل می‌کنند. اگر باری از یک کشور حرکت کند و پس از توقف در ایران به سمت کشور دیگری برود، تحت پوشش بیمه باربری ترانزیت قرار می‌گیرد.

بیمه باربری وارداتی:

در این نوع بیمه از انواع بیمه باربری مبدأ کالاها خارج از کشور و مقصد آن داخل کشور است و اگر در حین حمل بار حادثه‌ای به دلیل سهل‌انگاری کارگران رخ دهد و بارها آسیب ببیند، خسارت آن‌ها جبران می‌شود. این مورد از انواع بیمه باربری به صورتی است که اجناس از طریق جاده، دریا، هوا یا راه‌آهن حمل می‌شود.

بیمه باربری صادراتی:

این بیمه از انواع بیمه باربری برعکس بیمه وارداتی است. به‌طوری‌که کالاها از داخل کشور حرکت کرده و یک کشور دیگر مقصد آن است. این بیمه مسئولیت عواملی مانند آتش‌سوزی، سرقت، تصادف، واژگونی، تخلیه و بارگیری را بر عهده می‌گیرد و بهای بیمه آن را می‌پردازد.

بیمه باربری زمینی:

این مورد از انواع بیمه باربری باربری زمینی است. همان‌گونه که از نامش پیداست، کالاها را به روش زمینی منتقل می‌کند و خطراتی که مربوط به وسایل حمل‌ونقل زمینی از قبیل کامیون و سایر وسایل نقلیه کوچک مانند سرقت و سایر خطرات مرتبط است را تحت پوشش قرار می‌دهد و دامنه فعالیت آن در داخل کشور است و به همین دلیل به‌عنوان بیمه ملی شناخته می‌شود.

بیمه باربری دریایی:

شرایط نامساعد آب و هوایی غیرقابل‌پیش‌بینی است و اگر به‌صورت درست و اصولی بسته‌بندی نشوند، می‌تواند به محموله شما آسیب بزند. بیمه باربری دریایی از انواع بیمه باربری، کالاهای تاجران که در بارگیری و تخلیه ممکن است دچار آسیب شوند را تحت پوشش قرار می‌دهند. این بیمه به مرزهای کشور محدود نمی‌شود؛ بلکه حمل‌ونقل بین‌المللی را نیز شامل می‌شود.

اسناد موردنیاز برای درخواست خسارت

‌بیمه‌گذار و یا نمایندگان وی موظف‌اند در اسرع وقت کلیه اسناد و مدارک مربوط به خسارت را به ‌بیمه‌گر تسلیم نمایند. ازجمله اسناد یادشده عبارت‌اند از:

اصل ‌بیمه‌نامه یا گواهی بیمه
اصل برگ خرید کالا با مشخصات کامل و صورت توزین و بسته‌بندی
کلیه نسخه‌های اصلی بارنامه دریایی و یا بارنامه‌های دیگر
صورت ریز بسته‌بندی
گواهی مبدأ
گواهی بازرسی کالا در مبدأ
صورت‌وضعیت کالا در موقع تحویل گرفتن و صورت‌وضعیت میزان وزن کالا در آخرین مقصد مندرج در بیمه‌نامه
جواز سبز گمرکی و صورت‌جلسه کشف اختلاف در صورت صدور
گواهی مبدأ
گواهی کسر تخلیه یا عدم تحویل (در صورت کسری کالا)
گزارش بازدید خسارت که باید توسط ‌بیمه‌گر یا یکی از مؤسسات مجازی که توسط بیمه مرکزی ایران معرفی گردیده‌اند تهیه‌شده باشد

درصورتی‌که ‌بیمه‌گر علاوه بر مدارک نامبرده نیاز به مدارک دیگری داشته باشد. باید بلافاصله از ‌بیمه‌گذار مطالبه نماید و ‌بیمه‌گذار موظف است مدارک موردنیاز را در اختیار او قرار دهد.